Πολλά έχουν γραφτεί στο διαδίκτυο για τους υδατάνθρακες και το διαβήτη τύπου 2. Ώρα για ακόμα μία φορά να καταρρίψουμε μύθους στο χώρο της υγείας και της διατροφής!

Αν έχετε ψάξει στο διαδίκτυο, όλο και κάποιο βίντεο ή άρθρο θα έχετε διαβάσει από διάφορους αυτοαποκαλούμενους ειδικούς στο χώρο της υγείας και της διατροφής για την κατανάλωση υδατανθράκων και κατά πόσο αυτή μπορεί να συμβάλλει ή να οδηγήσει στο διαβήτη τύπου 2.

Αν θέλετε την αλήθεια όμως, είσαστε στο κατάλληλο σημείο, καθώς εδώ προβάλλουμε επιστημονικές έρευνες και στοιχεία, χωρίς να μασάμε λόγια.

Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μια σοβαρή μη μεταδοτική χρόνια ασθένεια που περιγράφεται από μειωμένη δράση ή έκκριση ινσουλίνης ή μειωμένη απόκριση των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη, ακολουθούμενη από την ανικανότητα του ενδοκρινικού παγκρέατος να αντισταθμίσει αυτήν την εξασθενημένη απόκριση.

Μέχρι τώρα, είχαν πραγματοποιηθεί τρεις μετα-αναλύσεις ώστε να μελετηθεί η συσχέτιση μεταξύ των υδατανθράκων και του κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, αλλά τα αποτελέσματα ήταν ασυνεπή.

Μια δημοσίευση από τη μελέτη PURE σε 21 χώρες σε όλο τον κόσμο είχε βρει την υψηλότερη κατανάλωση ρυζιού να συσχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, με την ισχυρότερη συσχέτιση στη Νότια Ασία, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές του κόσμου δεν υπήρξε στατιστική συσχέτιση.

Μία πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση, προσπάθησε να αποσαφηνίσει τη συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης υδατανθράκων και του κινδύνου διαβήτη τύπου 2, εξετάζοντας την πιθανή διαφοροποίηση επιδράσεων ανά γεωγραφική τοποθεσία.

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να δούμε τα ευρήματα αυτής της μετα-ανάλυσης.

Ο περιορισμός των αναλύσεων δόσης-απόκρισης σε μελέτες αποκλειστικά από δυτικές χώρες υποδεικνύει ότι ο κίνδυνος διαβήτη τύπου 2 δεν έχει αξιοσημείωτες αλλαγές με την αύξηση της πρόσληψης υδατανθράκων από 37 σε 60% των συνολικών θερμίδων και αν αυτές υπάρχουν, αυτή η αύξηση επιφέρει μέτρια προστατευτικά χαρακτηριστικά.

Από την άλλη πλευρά, ο περιορισμός των αναλύσεων σε ασιατικές μελέτες βρήκε ότι ο κίνδυνος διαβήτη τύπου 2 δεν αλλάζει αξιοσημείωτα με την αύξηση της πρόσληψης υδατανθράκων μέχρι περίπου να φτάσει το 70% των συνολικών θερμίδων, όπου ακολουθείται από μια απότομη και γραμμική αύξηση του κινδύνου.

Αν και θα μπορούσαμε να βάλουμε έναν επίλογο εδώ, υπάρχουν λεπτομέρειες που πρέπει να αποσαφηνιστούν.

Τι θα μπορούσε να εξηγήσει την τόσο μεγάλη αύξηση του κινδύνου όταν η πρόσληψη υδατανθράκων ξεπερνά το 70% των συνολικών θερμίδων;

• Οι κακοί υδατάνθρακες που προκαλούν διαβήτη. Μάλλον όχι, καθώς 70% είναι ένα τεράστιο ποσοστό που όπως βλέπουμε και από τις μελέτες είναι κάτι που δεν συναντάται στη Δύση. Με λίγα λόγια, αν ήταν οι υδατάνθρακες και μόνο οι υδατάνθρακες το πρόβλημα, δεν θα είχαμε τόσο υψηλά ποσοστά διαβήτη τύπου 2 στη Δύση.

Όπως είδαμε στο «Αβγά και υγεία», υπάρχουν μεγάλες διαφορές στις επιπτώσεις τροφών στην υγεία μεταξύ χωρών της Δύσης και αυτών στην Ανατολή. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

• Οι πληθυσμοί που ζουν σε φτωχότερες περιοχές, έχουν μεγαλύτερη έκθεση σε βαρέα μέταλλα και γενικότερα σε χημικές ουσίες που προκαλούν ενδοκρινικές διαταραχές, οι οποίες πολύ συχνά καταλήγουν στο φαγητό. Η πρόσληψη τέτοιων ουσιών έχει συσχετιστεί με το διαβήτη τύπου 2 και το μεταβολικό σύνδρομο γενικότερα.

• Με βάση τη θεωρία των αναπτυξιακών ριζών της υγείας και της νόσου (Developmental Origins of Health and Disease), ο υποσιτισμός κατά τη διάρκεια κρίσιμων περιόδων της ανάπτυξης μπορεί να βλάψει την ανάπτυξη οργάνων, με τελικό αποτέλεσμα τον αυξημένο κίνδυνο μεταβολικών ασθενειών όπως ο διαβήτης τύπου 2 αργότερα στη ζωή.

Είναι προφανές πως όταν μιλάμε για πληθυσμούς των οποίων η διατροφή είναι 70% υδατάνθρακες και κατά το πλείστον ρύζι, τότε μάλλον οι πιθανότητες τείνουν να υποστηρίξουν περισσότερο την τρίτη υπόθεση, λιγότερο τη δεύτερη, καθώς αυτή δεν υποστηρίζεται, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, από υψηλής ποιότητας έρευνες, και καθόλου την πρώτη.

Είναι λογικό και αναμενόμενο λοιπόν ο συνδυασμός των μελετών συνολικά να μας δίνει το εξής:

Όπως και να έχει, φαίνεται πως όχι μόνο οι υδατάνθρακες δεν είναι η αιτία του διαβήτη τύπου 2 όπως πολλά ιστολόγια και φανφαρολόγοι σας πουλάνε, αλλά το ποσοστό υδατανθράκων το οποίο συνιστάται από τις διατροφικές οδηγίες παγκοσμίως είναι όχι μόνο ασφαλές, αλλά μάλλον προστατευτικό, στις περισσότερες περιπτώσεις.

–Suprastratum: The authority on health, fitness and nutrition

Πηγές/βιβλιογραφία/περισσότερο διάβασμα:

• Hardy DS, Garvin JT, Xu H. Carbohydrate quality, glycemic index, glycemic load and cardiometabolic risks in the US, Europe and Asia: A dose-response meta-analysis. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2020 Jun 9;30(6):853-871. doi: 10.1016/j.numecd.2019.12.050. Epub 2020 Jan 13. PMID: 32278608.
• Greenwood DC, Threapleton DE, Evans CE, Cleghorn CL, Nykjaer C, Woodhead C, Burley VJ. Glycemic index, glycemic load, carbohydrates, and type 2 diabetes: systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. Diabetes Care. 2013 Dec;36(12):4166-71. doi: 10.2337/dc13-0325. PMID: 24265366; PMCID: PMC3836142.
• Alhazmi A, Stojanovski E, McEvoy M, Garg ML. Macronutrient intakes and development of type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis of cohort studies. J Am Coll Nutr. 2012 Aug;31(4):243-58. doi: 10.1080/07315724.2012.10720425. PMID: 23378452.
• Bhavadharini B, Mohan V, Dehghan M, Rangarajan S, Swaminathan S, Rosengren A, Wielgosz A, Avezum A, Lopez-Jaramillo P, Lanas F, Dans AL, Yeates K, Poirier P, Chifamba J, Alhabib KF, Mohammadifard N, Zatońska K, Khatib R, Vural Keskinler M, Wei L, Wang C, Liu X, Iqbal R, Yusuf R, Wentzel-Viljoen E, Yusufali A, Diaz R, Keat NK, Lakshmi PVM, Ismail N, Gupta R, Palileo-Villanueva LM, Sheridan P, Mente A, Yusuf S. White Rice Intake and Incident Diabetes: A Study of 132,373 Participants in 21 Countries. Diabetes Care. 2020 Nov;43(11):2643-2650. doi: 10.2337/dc19-2335. Epub 2020 Sep 1. PMID: 32873587; PMCID: PMC7576435.
• Hosseini F, Jayedi A, Khan TA, Shab-Bidar S. Dietary carbohydrate and the risk of type 2 diabetes: an updated systematic review and dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Sci Rep. 2022 Feb 15;12(1):2491. doi: 10.1038/s41598-022-06212-9. PMID: 35169172; PMCID: PMC8847553.
• Javaid A, Akbar I, Javed H, Khan U, Iftikhar H, Zahra D, Rashid F, Ashfaq UA. Role of Heavy Metals in Diabetes: Mechanisms and Treatment Strategies. Crit Rev Eukaryot Gene Expr. 2021;31(3):65-80. doi: 10.1615/CritRevEukaryotGeneExpr.2021037971. PMID: 34369715.
• Haverinen E, Fernandez MF, Mustieles V, Tolonen H. Metabolic Syndrome and Endocrine Disrupting Chemicals: An Overview of Exposure and Health Effects. Int J Environ Res Public Health. 2021 Dec 10;18(24):13047. doi: 10.3390/ijerph182413047. PMID: 34948652; PMCID: PMC8701112.
• Hoffman DJ, Reynolds RM, Hardy DB. Developmental origins of health and disease: current knowledge and potential mechanisms. Nutr Rev. 2017 Dec 1;75(12):951-970. doi: 10.1093/nutrit/nux053. PMID: 29186623.
• Mandy M, Nyirenda M. Developmental Origins of Health and Disease: the relevance to developing nations. Int Health. 2018 Mar 1;10(2):66-70. doi: 10.1093/inthealth/ihy006. PMID: 29528398; PMCID: PMC5856182.
• Kibirige D, Sekitoleko I, Lumu W, Jones AG, Hattersley AT, Smeeth L, Nyirenda MJ. Understanding the pathogenesis of lean non-autoimmune diabetes in an African population with newly diagnosed diabetes. Diabetologia. 2022 Apr;65(4):675-683. doi: 10.1007/s00125-021-05644-8. Epub 2022 Feb 9. PMID: 35138411.