Σε αυτό το άρθρο απαντάμε στο πόση πρωτεΐνη χρειάζεται κάποιος για μία επιτυχημένη, μακροπρόθεσμη διαχείριση βάρους!

Στο προηγούμενο άρθρο μας για την πρωτεΐνη, είδαμε πως η αύξηση ή η διατήρηση της ποσότητας πρωτεΐνης βοηθάει στην τήρηση μιας δίαιτας, κάτι που αντανακλάται στις μελέτες που δείχνουν ότι η συντήρηση άλιπης μάζας είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της απώλειας βάρους.

Ώρα να εμβαθύνουμε και να δώσουμε συγκεκριμένες συμβουλές.

ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΒΑΣΗ ΜΙΑΣ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗΣ ΔΙΑΙΤΑΣ;

Οι δημοφιλείς δίαιτες που έχουν στόχο την απώλεια βάρους είναι πολλές φορές μάλλον ακραίες στη σύνθεση των μακροθρεπτικών συστατικών, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη μακροπρόθεσμη τήρηση.

Αυτό συχνά μεταφράζεται σε μεγάλα ποσοστά φθοράς/διακοπής (π.χ. το 35-50% των ατόμων εγκατέλειψαν τη μελέτη ενός έτους για δίαιτες Atkins, Zone, Ornish ή Weight Watchers), αλλά και σταδιακά μειώνοντας τη συμμόρφωση στη δίαιτα με την πάροδο του χρόνου.

Τα ποσοστά φθοράς είναι συνήθως πολύ χαμηλότερα για δίαιτες με λιγότερο ακραίες μακροθρεπτικές συνθέσεις. Για παράδειγμα, το 21% των ατόμων εγκατέλειψε τη δοκιμή DIETFITS, η οποία διήρκεσε 1 έτος, της οποίας ο στόχος ήταν να εξετάσει τα αποτελέσματα που έχουν υγιεινές δίαιτες χαμηλές σε λιπαρά ή υδατάνθρακες.

Το 16-26% των συμμετεχόντων εγκατέλειψαν τη δοκιμή 2 ετών POUNDS Lost (οι δίαιτες προσέφεραν 15-25% ενέργειας ως πρωτεΐνη, 20-40% ως λίπος και 35-65% ως υδατάνθρακες), ενώ το 10-22% των ατόμων εγκατέλειψαν τη διετή δοκιμή DIRECT (η οποία εξέταζε τρεις διατροφές: μία δίαιτα χαμηλών λιπαρών όπως συνιστάται από την American Heart Association, μία μεσογειακή διατροφή ή μία λιγότερο περιοριστική δίαιτα Atkins με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες/υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες).

Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, η προοδευτική μείωση της συμμόρφωσης με την πάροδο του χρόνου είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό κάθε διαιτητικής παρέμβασης, ανεξάρτητα από το πόσο μέτρια ή ακραία.

Για παράδειγμα, ξανακοιτώντας την έρευνα που συνέκρινε Atkins, Zone, Ornish και Weight Watchers, οι βαθμολογίες συμμόρφωσης με τη διατροφή είχαν άμεση συσχέτιση με τις αλλαγές στο σωματικό βάρος και αυτή η σχέση ήταν σχεδόν πανομοιότυπη και για τις τέσσερις δημοφιλείς δίαιτες που εξετάστηκαν.

Πιο συγκεκριμένα, η χαμηλή έως μέτρια συμμόρφωση συνδέθηκε με απώλεια βάρους, αλλά από μέτρια συμμόρφωση και άνω, το σωματικό βάρος μειώθηκε με σχεδόν γραμμικό τρόπο, έτσι ώστε τα άτομα που είχαν την καλύτερη συμμόρφωση έχασαν περίπου το 7% του σωματικού τους βάρους μετά από 1 χρόνο, σε σύγκριση με τη μέση απώλεια βάρους 2-3% για ολόκληρη την ομάδα.

Κάτι παρόμοιο μπορεί να παρατηρηθεί και στη δοκιμή POUNDS Lost, όπου ο αριθμός των ομαδικών συνεδριών που παρακολούθησαν οι συμμετέχοντες (ως δείκτης της συμμόρφωσής τους στη διαιτητική παρέμβαση) ήταν θετικός παράγοντας στην απώλεια βάρους σε κατά την περίοδο των 2 ετών της έρευνας (περίπου 0,2 κιλά περισσότερη απώλεια βάρους για κάθε συνεδρία) και μάλιστα αυτή η σχέση δεν ήταν διαφορετική μεταξύ των τεσσάρων ομάδων διατροφής (χαμηλής ή υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη και λίπος).

Σε μια μεταγενέστερη ανάλυση δεδομένων της ίδιας μελέτης, δείκτες για την πρόσληψη πρωτεΐνης σε όλους τους συμμετέχοντες (δηλαδή όχι μόνο σε εκείνους που έχουν χορηγηθεί σε δίαιτες υψηλής πρωτεΐνης), υπέδειξαν ότι η μεγαλύτερη αύξηση της πρόσληψης πρωτεΐνης από την αρχή της παρέμβασης είχε θετικά αποτελέσματα στη μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους.

Αυτές οι παρατηρήσεις θέτουν τη διατροφική συμμόρφωση ως πρωταρχικό παράγοντα μιας επιτυχημένης δίαιτας και λιγότερο τη σύνθεση των μακροθρεπτικών συστατικών όσον αφορά στη μακροπρόθεσμη επιτυχία απώλειας βάρους.

Οποιαδήποτε δίαιτα μπορεί να είναι επιτυχής αρκεί να τηρείται, κάτι που ίσως δεν προκαλεί έκπληξη.

Ένας άλλος σημαντικός προγνωστικός δείκτης μιας επιτυχημένης παρέμβασης για απώλειας βάρους, ανεξάρτητα από τη σύνθεση της δίαιτας, φαίνεται να είναι ο αρχικός ρυθμός απώλειας βάρους, όπως φαίνεται εδώ κι εδώ.

Τα αποτελέσματα από τη μελέτη Look AHEAD σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα με διαβήτη τύπου 2 έδειξαν ότι η αλλαγή του σωματικού βάρους κατά τον πρώτο μήνα ή τους δύο πρώτους μήνες της παρέμβασης ήταν παράγοντας που προέβλεπε την απώλεια βάρους μετά από 4 και 8 χρόνια.

Αυτές οι παρατηρήσεις πιθανότατα δεν σχετίζονται με διαφορές στην τήρηση τόσο νωρίς στη διαιτητική παρέμβαση (η συμμόρφωση είναι συνήθως εξαιρετική κατά τις πρώτες πρώτες εβδομάδες), αλλά μπορεί αντίθετα να αντικατοπτρίζει ορισμένα φυσιολογικά ή συμπεριφορικά χαρακτηριστικά ανθρώπων που επιτυγχάνουν να χάσουν βάρος.

ΜΗΠΩΣ ΠΑΙΖΕΙ ΡΟΛΟ ΚΑΙ Ο ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ;

Σε αυτή τη μετα-ανάλυση βρέθηκε πως απλά η σύσταση για κατανάλωση υψηλότερης πρωτεΐνης κατά τη διάρκεια της φάσης συντήρησης βάρους είχε μικρές αλλά σημαντικές επιδράσεις στο σωματικό βάρος και τη λιπώδη μάζα σε σύγκριση με τη σύσταση για κατανάλωση κανονικής πρωτεΐνης ή τυπικής δίαιτας.

Μεταξύ των μεγαλύτερων δοκιμών που αξιολόγησαν την αποτελεσματικότητα της δίαιτας με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες στη διατήρηση της απώλειας βάρους ήταν η DIOGENES, μια μεγάλη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες.

Σε αυτή τη δοκιμή, μετά από μία περίοδο δίαιτας με σκοπό την απώλεια βάρους, μία διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη συσχετίστηκε με μικρότερη επανάκτηση βάρους στη τάξη του ενός κιλού περίπου μετά από μία περίοδο έξι μηνών. Μία διατροφή με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτης είχε παρόμοια αποτελέσματα.

Στο τέλος της μελέτης (συνολικό ποσοστό φθοράς: 29%), δεν είχε σημειωθεί σημαντική επανάκτηση βάρους στην ομάδα δίαιτας υψηλής πρωτεΐνης / χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, στην ομάδα δίαιτας υψηλής πρωτεΐνης / υψηλού γλυκαιμικού δείκτη ή στην ομάδα δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες / χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη.

Μόνο η δίαιτα που συνδύαζε χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και υψηλό γλυκαιμικό δείκτη συσχετίστηκε με σημαντική επανάκτηση βάρους μετά από μία περίοδο απώλειας βάρους.

Σε μια βραχυπρόθεσμη (6 μήνες) αλλά καλά ελεγχόμενη τυχαιοποιημένη δοκιμή, την GLYNDIET, 82 υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα τοποθετήθηκαν σε δίαιτα με μέτρια μακροθρεπτική σύνθεση (40%, 42% και 18% της συνολικής ενέργειας ως λίπος, υδατάνθρακες και πρωτεΐνη, αντίστοιχα) που είτε είχε χαμηλό είτε υψηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Τα ποσοστά διακοπής ήταν χαμηλά (περίπου 10% και 12%, αντίστοιχα), η τροχιά απώλειας βάρους ήταν όμοια, ενώ η τελική απώλεια βάρους μετά από 6 μήνες δεν ήταν σημαντικά διαφορετική μεταξύ της δίαιτας χαμηλού και αυτής του υψηλού γλυκαιμικού δείκτη.

Δεδομένου ότι η διαφορά 28 μονάδων στο γλυκαιμικό δείκτη στην GLYNDIET δεν είχε σημαντική επίδραση στη μεταβολή του σωματικού βάρους σε διάστημα 6 μηνών, ενώ η διαφορά 7 μονάδων στο γλυκαιμικό δείκτη φάνηκε να έχει επίδραση στην ανάκτηση βάρους κατά την ίδια χρονική περίοδο στη μελέτη DIOGENES, αυτό μάλλον σημαίνει πως τα αποτελέσματα της τελευταίας πρέπει να ερμηνευθούν με σύνεση.

Μάλιστα, σε δύο κέντρα μελέτης της DIOGENES (Μάαστριχτ και Κοπεγχάγη), η παρακολούθηση επαναλήφθηκε στους 12 μήνες και, παρά τον μικρό αριθμό ατόμων που αξιολογήθηκαν, παρατηρήθηκε ότι οι δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες εξακολουθούσαν να σχετίζονται με επανάκτηση βάρους της τάξεως των 2 κιλών λιγότερων περίπου από ό,τι δίαιτες χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, αλλά ο γλυκαιμικός δείκτης της δίαιτας δεν συσχετιζόταν πλέον με την ανάκτηση βάρους.

Ο μέσος όρος ανάκτησης βάρους στους 12 μήνες ήταν περίπου το 35% της αρχικής απώλειας βάρους και τα άτομα που ανέκτησαν το μικρότερο βάρος ήταν, στην πραγματικότητα, εκείνα που ανήκαν στην ομάδα που συνδύαζαν τη δίαιτα υψηλής πρωτεΐνης και υψηλού γλυκαιμικού δείκτη.

Έτσι, βλέπουμε πως ενώ πράγματι υπάρχουν αποδείξεις που υποστηρίζουν έναν ρόλο για την αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών στη διατροφή όσον αφορά στην επιτυχή διατήρηση της απώλειας βάρους, η σημασία του γλυκαιμικού δείκτη είναι αμφίβολη.

Ίσως ο μεγάλος παράγοντας που επηρεάζει τα αποτελέσματα είναι οι φυτικές ίνες και όχι ο γλυκαιμικός δείκτης αυτός καθ’ αυτός.

Φαίνεται ότι ο συνδυασμός δίαιτας χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και υψηλής πρωτεΐνης μπορεί να είναι ανώτερος όταν μία τέτοια διατροφή προσφέρει περισσότερες φυτικές ίνες, κάτι που έχει αποδειχθεί ότι διεγείρει τη χολοκυστοκινίνη, μια βασική ορμόνη που εμπλέκεται στην πέψη και χρησιμεύει ως ανορεξιογόνος παράγοντας που βοηθά στον τερματισμό ενός γεύματος.

Επίσης, τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (short-chain fatty acids) μπορούν να παραχθούν κατά τον μεταβολισμό των φυτικών ινών στο παχύ έντερο, προωθώντας περαιτέρω την έκκριση του γλυκαγονόμορφου πεπτιδίου 1 (GLP-1) και του πεπτιδίου YY (PYY), τα οποία επίσης μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο της όρεξης.

Τούτου λεχθέντος, στη μελέτη PREVIEW, κατά τη διάρκεια μιας τριετούς φάσης συντήρησης μετά από απώλεια βάρους, η δίαιτα που συνδύαζε υψηλή κατανάλωση σε πρωτεΐνη και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη ήταν ανώτερη στην καταστολή της πείνας σε σύγκριση με τη δίαιτα μέτριας σε πρωτεΐνη και γλυκαιμικό δείκτη, χωρίς όμως αυτό να μεταφραστεί σε διαφορά στην επανάκτηση βάρους.

Ίσως λοιπόν, η διατήρηση τόσο υψηλών προσλήψεων πρωτεΐνης σε συνδυασμό με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη να είναι δύσκολο να μπορεί να τηρηθεί σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

ΠΟΣΗ ΠΡΩΤΕΙΝΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΑΡΟΥΣ;

Έτσι, φτάνουμε στα συμπεράσματα. Πόση πρωτεΐνη απαιτείται για να προκαλέσει βελτιώσεις στη διαχείριση του σωματικού βάρους;

Καταρχάς να σημειώσουμε πως υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι χαμηλότερες ποσότητες πρωτεΐνης (0,8 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα) κατά τη διάρκεια ενός ενεργειακού περιορισμού μπορεί να είναι επαρκείς για απώλεια σωματικού βάρους και λίπους, ενώ απαιτούνται υψηλότερες ποσότητες πρωτεΐνης (1,2 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα) για τη διατήρηση άλιπης μάζας.

Όμως, αυτή η ανασκόπηση διαπίστωσε ότι η μέση αλλαγή στη συνήθη πρόσληψη πρωτεΐνης σε μελέτες που βρήκαν πως τις υψηλότερες προσλήψεις πρωτεΐνης αποτελεσματικότερες ήταν +28,6%.

Άρα, εάν υποθέσουμε πως η συνήθης πρόσληψη πρωτεΐνης στους ενήλικες είναι, κατά μέσο όρο, 88 γρ/ημέρα (1,07 γρ πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους), τότε η προσθήκη μόνο 25-30 γρ πρωτεΐνης/ημέρα, έως 113-118 γρ/ημέρα, ή 1,38 γρ πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους, θα ήταν δυνητικά επαρκής για να προκαλέσει μακροπρόθεσμες βελτιώσεις στη διαχείριση βάρους.

Οι μετα-αναλύσεις, συμπεριλαμβανομένων βραχυπρόθεσμων ενεργειακών περιορισμών και μακροπρόθεσμων μελετών διατήρησης βάρους, υποδεικνύουν ότι η ποσότητα πρωτεΐνης που απαιτείται για τη βελτίωση της διαχείρισης του βάρους και των καρδιομεταβολικών αποτελεσμάτων κυμαίνεται μεταξύ 1,2 γρ και 1,6 γρ πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα (δηλαδή περίπου 89–119 γραμμάρια πρωτεΐνης/ημέρα για τις γυναίκες και 104–138 γραμμάρια πρωτεΐνης/ημέρα για τους άνδρες).

Ανάλογα είναι και τα συμπεράσματα που προέκυψαν στο Protein Summit 2.0, με την υπογράμμιση πως πρέπει να παρέχονται τουλάχιστον 25-30 γραμμάρια πρωτεΐνης σε κάθε γεύμα.

Παρόλα αυτά, αν αυτή η ποσότητα δεν επαρκεί, μπορούμε να αυξήσουμε την πρωτεϊνη.

Μία πλήρης διατροφή μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελείται από 2 πράγματα: μια ελάχιστη πρόσληψη πρωτεϊνών, υδατανθράκων και διατροφικών λιπών και την ευέλικτη πρόσληψη που περιλαμβάνει τη διαφορά μεταξύ των θερμιδικών αξιών των συνιστώμενων ημερήσιων δόσεων ή της ελάχιστης πρόσληψης και της συνολικής θερμιδικής πρόσληψης.

Εάν μόνο το 10% της ευέλικτης πρόσληψης είναι πρωτεΐνη, αυτό αντιστοιχεί σε 0,7 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα, το οποίο όταν προστίθεται  στην συνιστώμενη ημερήσια δόσεη 0,8 γραμμάρια ανά κιλό βάρους την ημέρα, γίνεται συνολικά 1,5 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα.

Εάν το 20% της ευέλικτης πρόσληψης περιλαμβάνει πρωτεΐνη, αυτό αντιστοιχεί σε 1,4 επιπλέον γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα, με τη συνολική ημερήσια πρόσληψη πρωτεΐνης στα 2,2 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους, ένα ποσό που όπως έχουμε προαναφέρει, δεν μπορεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα σε ήδη υγιείς ανθρώπους.

Στην πράξη λοιπόν, 1,5 έως 2,2 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα φαίνεται πως αποτελεί λογική σύσταση για τους ενήλικες ως μέρος μιας πλήρους διατροφής.

Συνοψίζοντας:

• Τον πρώτο και κύριο λόγο σε μία επιτυχημένη δίαιτα τον έχει η τήρηση στη διατροφή αυτή καθ’ αυτή και άρα είναι περισσότερο θέμα ψυχολογίας και συμπεριφορών.
• Μία δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες αν και μπορεί να βοηθήσει βραχυπρόθεσμα, τα οφέλη της είναι αμφίβολο αν μπορούν να μεταφραστούν σε μακροχρόνιο επίπεδο, καθώς η συνεχής τήρηση μιας τέτοιας διατροφής είναι δύσκολη.
• 1,2-1,6 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα, με 25-30 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά γεύμα φαίνεται πως είναι αρκετά για τη βελτίωση της διαχείρισης του βάρους και καρδιομεταβολικών αποτελεσμάτων.
• Αν αυτό δεν αρκεί, 1,5-2,2 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κιλό βάρους την ημέρα είναι μία λογική σύσταση.

–Suprastratum: The authority on health, fitness and nutrition

Πηγές/βιβλιογραφία/περισσότερο διάβασμα:

• Dansinger ML, Gleason JA, Griffith JL, Selker HP, Schaefer EJ. Comparison of the Atkins, Ornish, Weight Watchers, and Zone diets for weight loss and heart disease risk reduction: a randomized trial. JAMA. 2005 Jan 5;293(1):43-53. doi: 10.1001/jama.293.1.43. PMID: 15632335.
• Gardner CD, Trepanowski JF, Del Gobbo LC, Hauser ME, Rigdon J, Ioannidis JPA, Desai M, King AC. Effect of Low-Fat vs Low-Carbohydrate Diet on 12-Month Weight Loss in Overweight Adults and the Association With Genotype Pattern or Insulin Secretion: The DIETFITS Randomized Clinical Trial. JAMA. 2018 Feb 20;319(7):667-679. doi: 10.1001/jama.2018.0245. Erratum in: JAMA. 2018 Apr 3;319(13):1386. Erratum in: JAMA. 2018 Apr 24;319(16):1728. PMID: 29466592; PMCID: PMC5839290.
• Sacks FM, Bray GA, Carey VJ, Smith SR, Ryan DH, Anton SD, McManus K, Champagne CM, Bishop LM, Laranjo N, Leboff MS, Rood JC, de Jonge L, Greenway FL, Loria CM, Obarzanek E, Williamson DA. Comparison of weight-loss diets with different compositions of fat, protein, and carbohydrates. N Engl J Med. 2009 Feb 26;360(9):859-73. doi: 10.1056/NEJMoa0804748. PMID: 19246357; PMCID: PMC2763382.
• Greenberg I, Stampfer MJ, Schwarzfuchs D, Shai I; DIRECT Group. Adherence and success in long-term weight loss diets: the dietary intervention randomized controlled trial (DIRECT). J Am Coll Nutr. 2009 Apr;28(2):159-68. doi: 10.1080/07315724.2009.10719767. PMID: 19828901.
• Bray GA, Ryan DH, Johnson W, Champagne CM, Johnson CM, Rood J, Williamson DA, Sacks FM. Markers of dietary protein intake are associated with successful weight loss in the POUNDS Lost trial. Clin Obes. 2017 Jun;7(3):166-175. doi: 10.1111/cob.12188. Epub 2017 Mar 24. PMID: 28340516; PMCID: PMC5517018.
• Greenberg I, Stampfer MJ, Schwarzfuchs D, Shai I; DIRECT Group. Adherence and success in long-term weight loss diets: the dietary intervention randomized controlled trial (DIRECT). J Am Coll Nutr. 2009 Apr;28(2):159-68. doi: 10.1080/07315724.2009.10719767. PMID: 19828901.
• Handjieva-Darlenska T, Holst C, Grau K, Blaak E, Martinez JA, Oppert JM, Taylor MA, Sørensen TI, Astrup A. Clinical correlates of weight loss and attrition during a 10-week dietary intervention study: results from the NUGENOB project. Obes Facts. 2012;5(6):928-36. doi: 10.1159/000345951. Epub 2012 Dec 22. PMID: 23296282.
• Unick JL, Neiberg RH, Hogan PE, Cheskin LJ, Dutton GR, Jeffery R, Nelson JA, Pi-Sunyer X, West DS, Wing RR; Look AHEAD Research Group. Weight change in the first 2 months of a lifestyle intervention predicts weight changes 8 years later. Obesity (Silver Spring). 2015 Jul;23(7):1353-6. doi: 10.1002/oby.21112. PMID: 26110890; PMCID: PMC4481874.
• Clifton PM, Condo D, Keogh JB. Long term weight maintenance after advice to consume low carbohydrate, higher protein diets–a systematic review and meta analysis. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2014 Mar;24(3):224-35. doi: 10.1016/j.numecd.2013.11.006. Epub 2013 Dec 20. PMID: 24472635.
• Larsen TM, Dalskov SM, van Baak M, Jebb SA, Papadaki A, Pfeiffer AF, Martinez JA, Handjieva-Darlenska T, Kunešová M, Pihlsgård M, Stender S, Holst C, Saris WH, Astrup A; Diet, Obesity, and Genes (Diogenes) Project. Diets with high or low protein content and glycemic index for weight-loss maintenance. N Engl J Med. 2010 Nov 25;363(22):2102-13. doi: 10.1056/NEJMoa1007137. PMID: 21105792; PMCID: PMC3359496.
• Magkos F. The role of dietary protein in obesity. Rev Endocr Metab Disord. 2020 Sep;21(3):329-340. doi: 10.1007/s11154-020-09576-3. PMID: 32740867.
• Juanola-Falgarona M, Salas-Salvadó J, Ibarrola-Jurado N, Rabassa-Soler A, Díaz-López A, Guasch-Ferré M, Hernández-Alonso P, Balanza R, Bulló M. Effect of the glycemic index of the diet on weight loss, modulation of satiety, inflammation, and other metabolic risk factors: a randomized controlled trial. Am J Clin Nutr. 2014 Jul;100(1):27-35. doi: 10.3945/ajcn.113.081216. Epub 2014 Apr 30. PMID: 24787494.
• Aller EE, Larsen TM, Claus H, Lindroos AK, Kafatos A, Pfeiffer A, Martinez JA, Handjieva-Darlenska T, Kunesova M, Stender S, Saris WH, Astrup A, van Baak MA. Weight loss maintenance in overweight subjects on ad libitum diets with high or low protein content and glycemic index: the DIOGENES trial 12-month results. Int J Obes (Lond). 2014 Dec;38(12):1511-7. doi: 10.1038/ijo.2014.52. Epub 2014 Mar 28. PMID: 24675714.
• Hall KD, Ayuketah A, Brychta R, Cai H, Cassimatis T, Chen KY, Chung ST, Costa E, Courville A, Darcey V, Fletcher LA, Forde CG, Gharib AM, Guo J, Howard R, Joseph PV, McGehee S, Ouwerkerk R, Raisinger K, Rozga I, Stagliano M, Walter M, Walter PJ, Yang S, Zhou M. Ultra-Processed Diets Cause Excess Calorie Intake and Weight Gain: An Inpatient Randomized Controlled Trial of Ad Libitum Food Intake. Cell Metab. 2019 Jul 2;30(1):67-77.e3. doi: 10.1016/j.cmet.2019.05.008. Epub 2019 May 16. Erratum in: Cell Metab. 2019 Jul 2;30(1):226. Erratum in: Cell Metab. 2020 Oct 6;32(4):690. PMID: 31105044; PMCID: PMC7946062.
• Hall KD, Guo J, Courville AB, Boring J, Brychta R, Chen KY, Darcey V, Forde CG, Gharib AM, Gallagher I, Howard R, Joseph PV, Milley L, Ouwerkerk R, Raisinger K, Rozga I, Schick A, Stagliano M, Torres S, Walter M, Walter P, Yang S, Chung ST. Effect of a plant-based, low-fat diet versus an animal-based, ketogenic diet on ad libitum energy intake. Nat Med. 2021 Feb;27(2):344-353. doi: 10.1038/s41591-020-01209-1. Epub 2021 Jan 21. PMID: 33479499.
• Del Prete A, Iadevaia M, Loguercio C. The role of gut hormones in controlling the food intake: what is their role in emerging diseases? Endocrinol Nutr. 2012 Mar;59(3):197-206. doi: 10.1016/j.endonu.2011.11.007. Epub 2012 Feb 1. PMID: 22300605.
• Perry B, Wang Y. Appetite regulation and weight control: the role of gut hormones. Nutr Diabetes. 2012 Jan 16;2(1):e26. doi: 10.1038/nutd.2011.21. PMID: 23154682; PMCID: PMC3302146.
• Alhabeeb H, AlFaiz A, Kutbi E, AlShahrani D, Alsuhail A, AlRajhi S, Alotaibi N, Alotaibi K, AlAmri S, Alghamdi S, AlJohani N. Gut Hormones in Health and Obesity: The Upcoming Role of Short Chain Fatty Acids. Nutrients. 2021 Jan 31;13(2):481. doi: 10.3390/nu13020481. PMID: 33572661; PMCID: PMC7911102.
• Raben A, Vestentoft PS, Brand-Miller J, Jalo E, Drummen M, Simpson L, Martinez JA, Handjieva-Darlenska T, Stratton G, Huttunen-Lenz M, Lam T, Sundvall J, Muirhead R, Poppitt S, Ritz C, Pietiläinen KH, Westerterp-Plantenga M, Taylor MA, Navas-Carretero S, Handjiev S, McNarry MA, Hansen S, Råman L, Brodie S, Silvestre MP, Adam TC, Macdonald IA, San-Cristobal R, Boyadjieva N, Mackintosh KA, Schlicht W, Liu A, Larsen TM, Fogelholm M. The PREVIEW intervention study: Results from a 3-year randomized 2 x 2 factorial multinational trial investigating the role of protein, glycaemic index and physical activity for prevention of type 2 diabetes. Diabetes Obes Metab. 2021 Feb;23(2):324-337. doi: 10.1111/dom.14219. Epub 2020 Nov 3. PMID: 33026154; PMCID: PMC8120810.
• Zhu R, Fogelholm M, Larsen TM, Poppitt SD, Silvestre MP, Vestentoft PS, Jalo E, Navas-Carretero S, Huttunen-Lenz M, Taylor MA, Stratton G, Swindell N, Kaartinen NE, Lam T, Handjieva-Darlenska T, Handjiev S, Schlicht W, Martinez JA, Seimon RV, Sainsbury A, Macdonald IA, Westerterp-Plantenga MS, Brand-Miller J, Raben A. A High-Protein, Low Glycemic Index Diet Suppresses Hunger but Not Weight Regain After Weight Loss: Results From a Large, 3-Years Randomized Trial (PREVIEW). Front Nutr. 2021 Jun 1;8:685648. doi: 10.3389/fnut.2021.685648. Erratum in: Front Nutr. 2021 Jul 23;8:736531. PMID: 34141717; PMCID: PMC8203925.
• van Baak MA. Dietary carbohydrates and weight loss maintenance. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2021 Jul 1;24(4):354-358. doi: 10.1097/MCO.0000000000000758. PMID: 33883419.
• Leidy HJ, Carnell NS, Mattes RD, Campbell WW. Higher protein intake preserves lean mass and satiety with weight loss in pre-obese and obese women. Obesity (Silver Spring). 2007 Feb;15(2):421-9. doi: 10.1038/oby.2007.531. PMID: 17299116.
• Layman DK, Evans E, Baum JI, Seyler J, Erickson DJ, Boileau RA. Dietary protein and exercise have additive effects on body composition during weight loss in adult women. J Nutr. 2005 Aug;135(8):1903-10. doi: 10.1093/jn/135.8.1903. PMID: 16046715.
• Soenen S, Martens EA, Hochstenbach-Waelen A, Lemmens SG, Westerterp-Plantenga MS. Normal protein intake is required for body weight loss and weight maintenance, and elevated protein intake for additional preservation of resting energy expenditure and fat free mass. J Nutr. 2013 May;143(5):591-6. doi: 10.3945/jn.112.167593. Epub 2013 Feb 27. PMID: 23446962.
• Bosse JD, Dixon BM. Dietary protein in weight management: a review proposing protein spread and change theories. Nutr Metab (Lond). 2012 Sep 12;9(1):81. doi: 10.1186/1743-7075-9-81. PMID: 22971730; PMCID: PMC3509388.
• Rodriguez NR. Introduction to Protein Summit 2.0: continued exploration of the impact of high-quality protein on optimal health. Am J Clin Nutr. 2015 Jun;101(6):1317S-1319S. doi: 10.3945/ajcn.114.083980. Epub 2015 Apr 29. PMID: 25926510.
• Rodriguez NR. Introduction to Protein Summit 2.0: continued exploration of the impact of high-quality protein on optimal health. Am J Clin Nutr. 2015 Jun;101(6):1317S-1319S. doi: 10.3945/ajcn.114.083980. Epub 2015 Apr 29. PMID: 25926510.
• Leidy HJ, Clifton PM, Astrup A, Wycherley TP, Westerterp-Plantenga MS, Luscombe-Marsh ND, Woods SC, Mattes RD. The role of protein in weight loss and maintenance. Am J Clin Nutr. 2015 Jun;101(6):1320S-1329S. doi: 10.3945/ajcn.114.084038. Epub 2015 Apr 29. PMID: 25926512.
• Pencharz PB, Elango R, Wolfe RR. Recent developments in understanding protein needs – How much and what kind should we eat? Appl Physiol Nutr Metab. 2016 May;41(5):577-80. doi: 10.1139/apnm-2015-0549. Epub 2016 Apr 25. PMID: 27109436.