Κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Είναι πράγματι τόσο επιβλαβές όσο μας έλεγαν στο παρελθόν ή μπορούμε να τρώμε άφοβα;

Το κόκκινο κρέας έχει δαιμονοποιηθεί εδώ και δεκαετίες μετά την πρωτοποριακή έρευνα του Άνσελ Κιζ, του οποίου η έρευνα «Seven Countries Study» έδειξε ότι η πρόσληψη διατροφικού λίπους επηρεάζει την χοληστερίνη.

Μήπως όμως είναι ώρα να εκσυγχρονίσουμε τις γνώσεις μας και να δεχθούμε ότι η κατανάλωση του κόκκινου κρέατος δεν είναι και το τέλος του κόσμου, τουλάχιστον σε επίπεδο υγείας;

Έξι καινούργιες μετα-αναλύσεις υποδεικνύουν πως έτσι πρέπει.

Ας ξεκινήσουμε από το γιατί οι συγκεκριμένες αναλύσεις βρήκαν αυτά τα αποτελέσματα ώστε να μπορούμε να καταλήξουμε στο αν είναι σωστός αυτός ο τρόπος σκέψης.

ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΚΑΚΟ ΟΣΟ ΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΤΟ ΚΑΝΟΥΝ ΝΑ ΦΑΙΝΕΤΑΙ

Και αυτό ισχύει ακόμα και για τις έξι μετα-αναλύσεις. Βλέπετε, οι περισσότερες επιδημιολογικές έρευνες όταν κάνουν κάποια μελέτη για το κρέας, εξετάζουν το κόκκινο κρέας μαζί με το επεξεργασμένο (π.χ. σαλάμια, λουκάνικα, κορν μπιφ κλπ).

Άλλο το κόκκινο κρέας και άλλο το επεξεργασμένο. Το κόκκινο κρέας μπορεί να είναι άπαχο, το επεξεργασμένο συνήθως με υπερβολικά πολλά λιπαρά. Το κόκκινο κρέας μπορεί να είναι ελάχιστα αλατισμένο, το επεξεργασμένο κρέας θα έχει πάντοτε πολύ αλάτι.

Με λίγα λόγια, αν αφαιρούσουμε τα επεξεργασμένα κρέατα από τις έρευνες, τα αποτελέσματα μάλλον θα ήταν ευνοϊκότερα.

ΚΑΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΘΑ ΦΕΡΟΥΝ ΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Το κόκκινο κρέας είναι πλέον ό,τι ήταν τα αβγά την δεκαετία του ’80. Αν και πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση αβγών δεν είναι επιβλαβής στην υγεία, σειρές ερευνών την δεκαετία του ’80 έδειχναν το αντίθετο. Γιατί;

Την δεκαετία του ’80, λόγω του ότι η πρόσληψη διατροφικού λίπους επηρεάζει την χοληστερίνη, η συμβουλή από γιατρούς και διατροφολόγους ήταν να τα αποφεύγουν.

Με λίγα λόγια, το κομμάτι του πληθυσμού με την μεγαλύτερη κατανάλωση αβγών ήταν αυτό το οποίο αγνοούσε τις συμβουλές των ειδικών, κάτι που σημαίνει ότι δεν το ενδιέφερε ιδιαίτερα η υγεία του. Και αυτό ήταν κάτι που επηρέαζε πολύ τα αποτελέσματα των επιδημιολογικών ερευνών.

Όταν θεωρείς λοιπόν σε μία έρευνα πως είναι το ίδιο να τρως μπέργκερ και το κοκκινιστό που μαγειρεύεις σπίτι σου, και πως οι πιθανότητες θνησιμότητας κάποιου που περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του στον καναπέ με κάποιον με ιδανική καρδιαγγειακή υγεία είναι ανάλογες, υπάρχει πρόβλημα.

ΤΜΑΟ ΚΑΙ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ

Το ΤΜΑΟ, ή Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης είναι ένας μεταβολίτης της χολίνης. Η χολίνη είναι ένα κατά τα άλλα απίστευτα ωφέλιμο θρεπτικό συστατικό το οποίο βρίσκεται κυρίως σε ζωϊκές τροφές.

Θεωρητικά το ΤΜΑΟ μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία αθηροσκλήρωσης, αλλά η αλήθεια είναι πως λείπουν πολλά κομμάτια από το συγκεκριμένο παζλ.

Για παράδειγμα, ο αριθμός ερευνών που έχει δείξει ότι το ΤΜΑΟ δημιουργεί αθηροσκλήρωση είναι ο ίδιος με αυτόν που δείχνουν το αντίθετο.

Χολίνη υπάρχει επίσης στα ψάρια και σε έναν αριθμό μη ζωϊκών προϊόντων όπως τα φασόλια. Εκεί οι έρευνες έχουν αποτύχει να δείξουν κάποια συσχέτιση.

Προσωπικά θεωρώ πως αυτή τη στιγμή είναι καλύτερο να έχουμε τις έρευνες για το ΤΜΑΟ υπόψη μας, αλλά τίποτε παραπάνω μέχρι να καταλάβουμε ακριβώς αν και το κατά πόσο υπάρχει πραγματικά συσχέτιση.

Και εδώ προφανώς τίθεται το εξής θέμα: Μα αν λοιπόν δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ ΤΜΑΟ στα ψάρια και τα μη ζωικά προϊόντα και της αθηροσκληρώσεως, ενώ τα υπόλοιπα αποτελέσματα οδηγούν στην αβεβαιότητα, αυτό δεν σημαίνει πως υπάρχει τουλάχιστον κάποια, έστω και μικρή, στατιστική συσχέτιση μεταξύ του κόκκινου κρέατος και της αθηροσκληρώσεως, έστω κι αν αυτή είναι ανεξάρτητη από το ΤΜΑΟ;

Ω ναι.

Apo(B) και κόκκινο κρέας

Μέχρι τώρα είπαμε τα καλά νέα: Πως μέχρι τώρα οι έρευνες έχουν αδικήσει το κόκκινο κρέας. Ώρα να δούμε τα δεδομένα για το αντίθετο.

Η Apo(B) είναι η απολιποπρωτεΐνη που κάνει επικίνδυνη την LDL-c ή αλλιώς «κακή χοληστερίνη» καθώς έχει αθηροσκληρωτικές ιδιότητες.

Εφόσον λοιπόν γνωρίζουμε ότι η πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών ανεβάζει τα επίπεδα της LDL-c είναι λογική η συμβουλή να αποφεύγουμε τις υπερβολές όχι μόνο στα λιπαρά κρέατα, αλλά στις λιπαρές ζωικές τροφές γενικότερα.

Αυτό προφανώς δεν σημαίνει πως πρέπει να αποφεύγουμε το κόκκινο κρέας εντελώς, αλλά να προτιμούμε το άπαχο.

Το να βγαίνεις με την παρέα σου και να παραγγέλνεις μία φορά το μήνα μία μπριζόλα δεν πρόκειται να σε οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή. Εννοείται πως οι αιματολογικές εξετάσεις θα πρέπει να γίνονται συχνά και αν η Apo(B) σας είναι σε ευνοϊκά επίπεδα, τότε μπορεί και να μπορείτε να καταναλώνετε πιο ελεύθερα.

ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΜΗ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Τα υψηλά επίπεδα φερριτίνης, της κύριας πρωτεΐνης αποθήκευσης σιδήρου του σώματος, σχετίζονται με όλες τις μη μεταδοτικές ασθένειες.

Καρκίνος, μεταβολικό σύνδρομο (υπέρταση, υψηλά επίπεδα σακχάρου, παχυσαρκία, υψηλά επίπεδα LDL-c, χαμηλά επίπεδα HDL-c ή τριγλυκεριδίων), διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα είναι μερικές από αυτές.

Και δεν σταματάμε εδώ. Οι γυναίκες έχουν συνήθως έλλειψη σιδήρου το οποίο σημαίνει ότι οι σχεδόν όλες οι έρευνες που κοιτάζουν τη σχέση κατανάλωσης κόκκινου κρέατος με τη θνησιμότητα είναι αναξιόπιστες καθώς θα έπρεπε να υπάρχει διαχωρισμός στο φύλο και τις επιπτώσεις του χωριστά.

Ακόμα χειρότερα, η καφεΐνη επηρεάζει το μεταβολισμό του σιδήρου. Με λίγα λόγια, οι λάτρεις του καφέ έχουν χαμηλότερα επίπεδα φερριτίνης. Οι έρευνες που δεν λαμβάνουν αυτό το απλό γεγονός υπόψη είναι άκυρες.

Με λίγα λόγια, εδώ βλέπουμε το αντίθετο με τα πρώτα δύο τμήματα του άρθρου. Η στατιστική έχει ευνοήσει το ρόλο του κρέατος σε έναν αριθμό δεικτών μακροζωίας.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟ ΚΡΕΑΣ

Για να μην επαναλαμβανόμαστε: Καταλαβαίνετε ότι η κατανάλωση λιπαρού, γεμάτου αλάτι κρέατος κάνει κακό στην υγεία.

Αποφεύγετε το επεξεργασμένο κρέας.

ΓΛΥΚΟΤΟΞΙΝΕΣ

Οι γλυκοτοξίνες, ή αλλιώς προχωρημένα προϊόντα τελικής γλυκοζυλίωσης ή AGEs σχετίζονται επίσης με πολλές μη μεταδοτικές ασθένειες.

Τα κρέατα, τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και/ή υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και τα τρόφιμα υψηλής επεξεργασίας είναι πιθανό να αναπτύξουν υψηλή περιεκτικότητα σε γλυκοτοξίνες.

Συνθήκες που σχετίζονται με τις μεθόδους ψησίματος, φρεσκάδας, ψησίματος και τηγανίσματος όπως οι υψηλές θερμοκρασίες, η χαμηλή υγρασία και το αλκαλικό pH συμβάλλουν στο σχηματισμό νέων AGEs.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ

Ας ανακεφαλαιώσουμε πολύ γρήγορα και περιληπτικά.

Η δαιμονοποίηση της κατανάλωσης κρέατος στο παρελθόν ήταν άδικη. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ακόμα πολλές ενδείξεις ότι η υπερβολική κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.

Όπως έχουμε πει και στο «Κετογονική Δίαιτα: Μερικές Χρήσιμες Συμβουλές», προσπαθήστε να αποφεύγετε τα λιπαρά κρέατα, να προτιμάτε τα άπαχα ενώ τα επεξεργασμένα είναι καλό να τα αποφεύγετε εντελώς.

–Suprastratum: The authority on health, fitness and nutrition

Πηγές/βιβλιογραφία/περισσότερο διάβασμα:

Οι έξι μετα-αναλύσεις:

• Zeraatkar D, Johnston BC, Bartoszko J, et al. Effect of Lower Versus Higher Red Meat Intake on Cardiometabolic and Cancer Outcomes: A Systematic Review of Randomized Trials. Ann Intern Med. doi: 10.7326/M19-0622
• Valli C, Rabassa M, Johnston BC, et al, for the NutriRECS Working Group. Health-Related Values and Preferences Regarding Meat Consumption: A Mixed-Methods Systematic Review. Ann Intern Med. doi: 10.7326/M19-1326
• Vernooij RW, Zeraatkar D, Han MA, et al. Patterns of Red and Processed Meat Consumption and Risk for Cardiometabolic and Cancer Outcomes: A Systematic Review and Meta-analysis of Cohort Studies. Ann Intern Med. doi: 10.7326/M19-1583
• Zeraatkar D, Han MA, Guyatt GH, et al. Red and Processed Meat Consumption and Risk for All-Cause Mortality and Cardiometabolic Outcomes: A Systematic Review and Meta-analysis of Cohort Studies. Ann Intern Med. doi: 10.7326/M19-0655
• Han MA, Zeraatkar D, Guyatt GH, et al. Reduction of Red and Processed Meat Intake and Cancer Mortality and Incidence: A Systematic Review and Meta-analysis of Cohort Studies. Ann Intern Med. doi: 10.7326/M19-0699
• Johnston BC, Zeraatkar D, Han MA, et al. Unprocessed Red Meat and Processed Meat Consumption: Dietary Guideline Recommendations From the Nutritional Recommendations (NutriRECS) Consortium. Ann Intern Med. doi: 10.7326/M19-1621