< Προηγούμενο: Πώς λειτουργεί το σώμα μας III
Στα προηγούμενα άρθρα είδαμε με συντομία τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και το πώς επιδρούν με τα επίπεδα ινσουλίνης στον οργανισμό μας.
Ας αρχίζουμε να βάζουμε λοιπόν και το διατροφικό λίπος στην κουβέντα. Και θα το κάνουμε βλέποντας τρεις έρευνες.
ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΛΙΠΟΛΥΣΗ
Ας θυμηθούμε το κλασικό μας πλέον γράφημα και το τι είπαμε στο «Πώς Λειτουργεί το Σώμα Μας ΙΙ»
- Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι υψηλά, το σώμα αποθηκεύει τη γλυκόζη ως λίπος για να το χρησιμοποιήσει μελλοντικά ως πηγή ενέργειας.
- Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι χαμηλά, το σώμα χρησιμοποιεί την αποθηκευμένη αυτή ενέργεια.
Το 1996 έγινε μία έρευνα σε ζώα και ανθρώπους, κατά την οποία δόθηκαν τεράστιες δόσεις γλυκόζης και ινσουλίνης. Αν και ο σκοπός της έρευνας ήταν να εξετάσουν την ροή των λιπαρών οξέων προς τα μιτοχόνδρια, εμάς μας ενδιαφέρει κάτι άλλο που παρατηρήθηκε.
Η οξείδωση λίπους μειώθηκε κατά 43%. Αυτό που θα λέγαμε «κάψιμο λίπους», δεν σταμάτησε ούτε κάτω από αυτές τις υπερφυσικές δόσεις ινσουλίνης και γλυκόζης. Μόνο ο ρυθμός επιβραδύνθηκε. Να το κάνω λίγο πιο σαφές για όσους χάθηκαν.
Όπως είπαμε, η ομοιόσταση πρέπει να θεωρείται ως θερμοστάτης και όχι ως διακόπτης. Με λίγα λόγια, οι διαδικασίες του σώματος δεν σταματάνε ποτέ. Και για να είμαι ακόμα πιο σαφής, αυτό σημαίνει πως όπως μπορείτε να δείτε και από το γράφημά μας, ινσουλίνη και γλυκαγόνη εκκρίνονται συνεχώς. Απλά, μειώνονται ή αυξάνονται τα επίπεδά τους.
Συνέχεια παίρνεις λίπος και συνέχεια χάνεις λίπος. Η διαδικασία της λιπόλυσης δεν σταματάει και οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση θα ήταν κατά το ελάχιστον αφελής.
ΤΟ ΣΩΜΑ ΔΕΝ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΕΨΕΙ ΤΟΥΣ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΣΕ ΛΙΠΟΣ
Πιασάρικος και προκλητικός τίτλος, δεν μπορείτε να πείτε. Μετά από ό,τι έχετε ακούσει από γκουρού της διατροφής, διασημότητες, εκπομπές στην τηλεόραση και το διαδίκτυο έρχομαι εγώ και σας λέω κάτι τέτοιο.
Κι όμως είναι αλήθεια. Έρευνα του 1988 αυτή τη φορά. Μετά από 3 ημέρες υποθερμιδικής, χαμηλής σε υδατάνθρακες δίαιτα, οι άνθρωποι που έλαβαν μέρος έτρωγαν σταδιακά όλο και περισσότερο επί μία εβδομάδα.
Άρχισαν με 3600Kcal ενώ στο τέλος της εβδομάδας, η ημερήσια πρόσληψη θερμίδων τους ήταν 5000Kcal. Ο διαμερισμός μακροθρεπτικών της δίαιτας ήταν 11% πρωτεΐνη, 3% λίπος, 86% υδατάνθρακες.
Οι υδατάνθρακες από μόνοι τους υπερέβαιναν τις ημερήσιες ανάγκες τους σε θερμίδες. Καθαρή τρέλα. Να δούμε τι έγινε;
Θυμηθείτε, ξεκινάμε από την τέταρτη μέρα, οι προηγούμενες τρεις ήταν η δίαιτα. Παρατηρούμε λοιπόν ότι αν και η πρόσληψη υδατανθράκων είναι απίστευτα υψηλή, την πρώτη ημέρα έχουμε επίσης υψηλά επίπεδα οξείδωσης τους.
Από την επόμενη μέρα μέχρι και το τέλος της εβδομάδας βλέπουμε μία σταδιακή αύξηση της de novo λιπογένεσης, ή με λίγα λόγια της σύνθεσης λιπαρών οξέων. Όμως αυτή γίνεται σημαντική μετά την οξείδωση των υδατανθράκων, η οποία παραμένει υψηλή. Το σώμα θέλει πρώτα απ’όλα να «κάψει» τους υδατάνθρακες και μετά το λίπος.
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΚΑΙ ΛΙΠΟΓΕΝΕΣΗ
Αν η προηγούμενη έρευνα δεν σας αρκεί, ας πάμε σε μία τρίτη και τελευταία. Αυτή είναι η «McDevitt RM, Bott SJ, Harding M, et al. De novo lipogenesis during controlled overfeeding with sucrose or glucose in lean and obese women. Am J Clin Nutr. 2001 Dec;74(6):737-46. DOI: 10.1093/ajcn/74.6.737».
Εδώ η δίαιτα ήταν 50% πάνω από τις ημερήσιες ανάγκες αυτών που λάμβαναν μέρος, ενώ ο διαμερισμός των μακροθρεπτικών συστατικών της δίαιτας ήταν 50% υδατάνθρακες, 42% λιπαρά και 8% πρωτεΐνη.
Τα αποτελέσματα ήταν δραματικά, με την de novo λιπογένεση να αυξάνεται κατακόρυφα.
Το θέμα όμως είναι πως από τα 1398γρ υδατανθρακών που δόθηκαν (5592 θερμίδες!) οξειδώθηκαν τα 1280 (5120 θερμίδες), ενώ από τα συνολικά καινούργια 282γρ λίπους, μόνο τα 4 ήταν λόγω της de novo λιπογένεσης από τους υδατάνθρακες!
Νομίζω πως έχουμε μία ξεκάθαρη εικόνα πλέον:
- Το σώμα δεν θέλει να μετατρέψει τους υδατάνθρακες σε λίπος, ενώ η οξείδωσή τους είναι προτεραιότητα.
- Στην πραγματικότητα όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι υψηλά, δεν αποθηκεύεται μόνο η γλυκόζη ως λίπος, αλλά και το διατροφικό λίπος.
- Αν και είναι δυνατόν να δημιουργηθεί λίπος από τους υδατάνθρακες, αυτό θα συμβεί κάτω από ακραίες συνθήκες υπερσιτισμού.
- Η κατανάλωση υδατανθράκων και η έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας δεν παγώνουν τη διαδικασία της λιπόλυσης, αλλά την επιβραδύνουν.
Μη μου πείτε, καλά δεν ήταν για ένα άρθρο; Πολλούς μύθους δεν καταρρίψαμε και πολλά γεγονότα για το πώς λειτουργεί το σώμα μας δεν μάθαμε;
Περισσότερα λοιπόν την επόμενη φορά!
Ενημέρωση 25/01/2019: Καινούργια έρευνα βρίσκει πως μία δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά, ακόμα κι αν είναι υψηλή σε ζάχαρη και θερμίδες, μπορεί να μειώσει το λίπος στο ήπαρ αντίθετα με μία δίαιτα αντίστοιχη σε θερμίδες, αλλά περισσότερα λιπαρά. Η μείωση στο ηπατικό λίπος είναι προφανώς λόγω της διαφοράς της de novo λιπογένεσης.
Surowska A, Jegatheesan P, Campos V, et al. Effects of Dietary Protein and Fat Content on Intrahepatocellular and Intramyocellular Lipids during a 6-Day Hypercaloric, High Sucrose Diet: A Randomized Controlled Trial in Normal Weight Healthy Subjects. Nutrients. 2019 Jan 21;11(1). pii: E209. doi: 10.3390/nu11010209.
