< Προηγούμενο: Πώς λειτουργεί το σώμα μας Ι
ΚΑΙ ΚΑΠΟΥ ΕΔΩ ΞΕΚΙΝΑΜΕ
Αν θυμάστε από το προηγούμενο μέρος, το ATP είναι η κύρια μορφή ενέργειας για τον μεταβολισμό των κυττάρων.
Το μόριο της γλυκόζης είναι απίστευτα σημαντικό για τον οργανισμό μας, καθώς είναι απαραίτητο για την παραγωγή του ATP.
Τα κανονικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μας, το ζάχαρό μας δηλαδή, κυμαίνονται από 70 μέχρι 110mg/dl. Όταν τα επίπεδα αυτά ξεπερνώνται, τότε αναλαμβάνει η ομοιόσταση ώστε να επανέλθουν.
Μπαίνοντας στο ζουμί της υπόθεσης: Όταν το πάγκρεας εκκρίνει ινσουλίνη, η γλυκόζη στο αίμα, είτε μετατρέπεται σε γλυκογόνο για να πάει στους μύες και το συκώτι, είτε αποθηκεύεται ως λίπος και έτσι κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας τα επίπεδά της πέφτουν στα κανονικά.
Έτσι, μπορούμε να πούμε πως η γλυκόζη είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τα κύτταρά μας και η ινσουλίνη την βοηθάει να μεταφερθεί εκεί.
Εκτός από την ινσουλίνη, το πάγκρεας επίσης εκκρίνει και άλλη μία ορμόνη, την γλυκαγόνη, η οποία είναι υπεύθυνη για ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα: σηματοδοτεί την διαδικασία για την παραγωγή ενέργειας από τον καταβολισμό αμινοξέων, λιπαρών οξέων και γλυκογόνου, αυξάνοντας έτσι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Με λίγα λόγια, κάθε φορά που τρώμε, η ενέργεια που έχουμε πάρει από το φαγητό μας χρησιμοποιείται ως άμεση πηγή ενέργειας ενώ παράλληλα αποθηκεύεται ως λίπος. Μετά από μερικές ώρες, όταν έχουν πλέον πέσει τα επίπεδα ινσουλίνης και έχουν ανέβει τα επίπεδα γλυκαγόνης, αυτή η διαδικασία σταματάει και αρχίζει να χρησιμοποιείται το αποθηκευμένο λίπος ως πηγή ενέργειας.
Και επειδή μας απασχολεί περισσότερο η απώλεια λίπους, κρατάμε τα εξής:
- Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι υψηλά, το σώμα αποθηκεύει τη γλυκόζη ως λίπος για να το χρησιμοποιήσει μελλοντικά ως πηγή ενέργειας.
- Όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι χαμηλά, το σώμα χρησιμοποιεί την αποθηκευμένη αυτή ενέργεια.
Ας φτιάξουμε και ένα απλουστευμένο γράφημα για να είμαστε πιο κατανοητοί:
Για καθαρά τυπικούς λόγους, παραθέτω και ένα ρεαλιστικότερο γράφημα:
Τώρα, αν έχετε αντιρρήσεις για την απλουστευμένη μορφή στην οποία σας παρουσιάζω αυτές τις πληροφορίες, σας παραδέχομαι. Είναι αλήθεια, θα έπρεπε να επικεντρωνόμασταν στα επίπεδα γλυκαγόνης και όχι στα επίπεδα ινσουλίνης, αφού μας ενδιαφέρει η απώλεια λίπους. Γιατί η γλυκαγόνη πραγματικά σηματοδοτεί τον καταβολισμό των αμινοξέων, των λιπαρών οξέων και του γλυκογόνου ώστε να ανεβούν τα επίπεδα γλυκόζης στον οργανισμό όταν αυτά πέφτουν. Και η γλυκαγόνη δεν ανεβαίνει αμέσως μόλις πέφτει η ινσουλίνη και τούμπαλιν. Όμως, αυτός ο απλουστευτικός τρόπος μας φτάνει και μας περισσεύει όχι μόνο για να κατανοήσουμε τι είναι το βέλτιστο για τους στόχους μας, αλλά και στην πράξη αφού ελέγχοντας τα επίπεδα ινσουλίνης, μπορούμε να ελέγξουμε και τα επίπεδα γλυκαγόνης.
Ας προχωρήσουμε λίγο πιο πέρα. Υπάρχουν τροφές οι οποίες αυξάνουν απότομα και πολύ τα επίπεδα ινσουλίνης, άλλες πιο μετριασμένα και άλλες ακόμα λιγότερο. Όταν μία τροφή αυξάνει τα επίπεδα ινσουλίνης στον οργανισμό λέγεται ινσουλινογόνα. Το πόσο απότομα και πόσο χρόνο θα κάνει να σταματήσει να εκκρίνει το πάγκρεας ινσουλίνη εξαρτάται από το είδος της τροφής και την αντίσταση στην ινσουλίνη που έχει το συγκεκριμένο άτομο.
Τι είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη; Κύτταρα εξαρτώμενα από την ινσουλίνη που δεν ανταποκρίνονται σωστά στα φυσιολογικά επίπεδα κυκλοφορίας της ινσουλίνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χρειάζεται το πάγκρεας να εκκρίνει περισσότερη ινσουλίνη για να χρειαστεί να αποθηκευτεί το ίδιο ποσό γλυκόζης σε αυτά τα κύτταρα από ό,τι πριν. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη και το αντίθετό του είναι η ευαισθησία στην ινσουλίνη..
Μάλιστα, η αντίσταση στην ινσουλίνη και η συνεπόμενη χρόνια υπεργλυκαιμία θεωρούνται σημαντικοί παράγοντας στην ανάπτυξη διαβήτη τύπου ΙΙ. Εδώ να σας προλάβω πριν προβείτε σε βιαστικά συμπεράσματα και να αναφέρς πως η χρόνια υπερκατανάλωση διατροφικού λίπους, μπορεί να επιφέρει αντίσταση στην ινσουλίνη σύμφωνα με έρευνες όπως αυτή.
Έτσι λοιπόν, με τη δικαιολογία πως οι υδατάνθρακες αυξάνουν τα επίπεδα ινσουλίνης, η οποία με τη σειρά της αποθηκεύει τη γλυκόζη ως λίπος, είναι εύκολο να ξεσπάει κάθε λίγα χρόνια καινούργια δίαιτα-μόδα με τη δικαιολογία ότι οι υδατάνθρακες φταίνε για την παχυσαρκία και όχι το ότι τρώει κάποιος αλόγιστα. Easy Sell.
– «Να σου πω κάτι;»
– «Τι;»
– «Ανακάλυψα αυτήν την απίστευτη μέθοδο απώλειας βάρους. Και θα τρως φανταστικό φαΐ κιόλας. Τέλος στο αίσθημα πείνας. Θα τρως μπριζόλες, τηγανιτά αυγά, παϊδάκια, μπιφτέκια, λουκάνικα. Όλα τα ωραία.»
– «Αποκλείεται, πρόκειται για απάτη, έτσι;»
– «Όχι, όλα αυτά έχουν την υποστήριξη της επιστήμης. Θα δεις αποτελέσματα, αλλιώς τα λεφτά σου πίσω. Βιαστείτε, η προσφορά ισχύει σε περιορισμένους αριθμούς.»
Μπορείτε να δείτε το πόσο ελκυστικό είναι κάτι τέτοιο. Κατά το πλείστον, οι διατροφές υψηλές σε λιπαρά τείνουν να σε κάνουν να νιώθεις χορτάτος και έτσι υπάρχουν πολλές παραλλαγές τύπου δεν-υπάρχει-λόγος-να-μετράς-θερμίδες-το-λέει-η-επιστήμη-άλλωστε. Σοβαρή επιστήμη φίλε.
Αυτές είναι οι κετονικές δίαιτες και θα πούμε για αυτές κάποια άλλη στιγμή. Όπως θα δούμε αργότερα, η πραγματικότητα διαφέρει. NOT HOW YOUR BODY WORKS.
Γυρνώντας στο πόσο απότομα και πόσο χρόνο θα κάνει να σταματήσει να εκκρίνει το πάγκρεας ινσουλίνη και το είδος της τροφής, υπάρχουν μερικά εργαλεία για τον υπολογισμό του ώστε να μπορούν να βοηθηθούν άνθρωποι με υψηλά επίπεδα σακχάρου στον οργανισμό και να αποφύγουν. Αυτά τα εργαλεία έχουν διαδοθεί ως χρήσιμα για αυτούς που θέλουν να αδυνατίσουν, αφού υποτίθεται πως η έκκριση ινσουλίνης στον οργανισμό θα είναι ομαλότερη, λες και το να τρως αλόγιστα συμβουλευόμενος αυτούς τους δείκτες θα έχει κάποια διαφορά στο αδυνάτισμα:
- Γλυκαιμικός Δείκτης (GI). Το παλαιότερο σύστημα μέτρησης. Είναι το πόσο δυνητικά μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μία τροφή με υδατάνθρακες σε σύγκριση με την καθαρή γλυκόζη (συνήθως). Η γλυκόζη έχει δείκτη 100 και οι τροφές με δείκτη από 70 και πάνω θεωρούνται ότι έχουν υψηλό δείκτη, αυτές από 56 έως 69 μέτριο και από 55 και κάτω χαμηλό.
- Γλυκαιμικό Φορτίο (GL). Πιο καινούργιο σύστημα μέτρησης από τον γλυκαιμικό δείκτη. Το πρόβλημα με τον γλυκαιμικό δείκτη είναι πως δεν λαμβάνει υπόψη την εκλαμβανόμενη ποσότητα των υδατανθράκων στην συγκεκριμένη τροφή. Για παράδειγμα, το καρπούζι έχει GI 72, ενώ μία Snickers 51. Δεν ακούγεται παράλογο; Και είναι. Μία Snickers έχει 33 γραμμάρια υδατανθράκων και για να πάρεις τόσους υδατάνθρακες χρειάζεσαι να καταναλώσεις περισσότερο από 400 γραμμάρια καρπουζιού! Έτσι, το γλυκαιμικό φορτίο λαμβάνει υπόψη του και την ποσότητα υδατάνθρακα που παρέχει η τροφή.
Στην περίπτωση που σας ενδιαφέρει κάτι τέτοιο, έχω παραθέσει τρεις λίστες, οι οποίες καταγράφους τους γλυκαιμικούς δείκτες και τα γλυκαιμικά φορτία μιας εξαντλητικής λίστας τροφών.
Harvard health: Glycemic Index and Glycemic Load for 100 foods
Ας προχωρήσουμε λίγο πιο πέρα όμως. Βλέπετε κάποιο πρόβλημα μέχρι τώρα;
Αν η απάντησή σας ήταν όχι, τότε έχετε πέσει θύμα παραπλάνησης. Ας ξεκαθαρίσω λίγο αυτό που λέω: Αυτοί που σας πουλάνε πως τους απασχολεί το κάψιμο λίπους, αλλά αντί να ασχολούνται με τα επίπεδα ινσουλίνης, ασχολούνται με τα επίπεδα γλυκόζης και το πώς οι υδατάνθρακες τα επηρεάζουν. Γιατί αυτό;
Αν το άτομο το οποίο θέλει να αδυνατίσει είναι διαβητικό το κατανοώ -μέχρι ένα σημείο και θα καταλάβετε στο μέλλον τι εννοώ- αλλά αν όχι, τότε γιατί; Αφού γνωρίζουμε από τη δεκαετία του ’60 πως ινσουλινογόνοι δεν είναι μόνο οι υδατάνθρακες. Επαναλαμβάνω, από τη δεκαετία του ’60. Ναι, ναι οι υδατάνθρακες φταίνε, ε; Ένα μάτσο απατεώνες…
Αλλά αρκετά σας κούρασα. Έχω δώσει πολλές πληροφορίες για ένα άρθρο και θέλω πρώτα να τις αφομοιώσετε.
Περισσότερα λοιπόν στο επόμενο άρθρο της σειράς αυτής!
Επόμενο: Πώς λειτουργεί το σώμα μας IΙI >
